خضری دشت‌بیاض
از ویکی‌پدیا، دانشنامه? آزاد
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوه? ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایه? منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد.
خضری دشت بیاض
کشور ایران
استان خراسان جنوبی
شهرستان قائنات
بخش بخش نیمبلوک
سال شهرشدن 1362[1]
مردم
جمعیت 4?930 نفر[2]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا 1535 متر
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه 90 میلیمتر
اطلاعات شهری
شهردار سید حامد علوی ترشیزی
ره‌آورد
زعفران، زرشک، چغندرقند،
گندم، جو
پیش‌شماره تلفنی 0562–534[3]
وبگاه شهرداری خضری دشت بیاض
خضری دشت بیاض بر ایران واقع شده‌است
خضری دشت بیاض
روی نقشه ایران
34.0253° شمالی 58.8117° شرقیمختصات: 34.0253° شمالی 58.8117° شرقی
خضری دشت بیاض یا خزری دشت پیاز مرکز بخش نیمبلوک از توابع شهرستان قائنات در استان خراسان جنوبی واقع شده است. جمعیت شهر بنا بر آمار سرشماری سال 85 مرکز آمار ایران برابر با 4?930 نفر[2] بوده است.
محتویات
1 نام
2 موقعیت جغرافیایی
3 آب و هوا
4 وضعیت اقتصادی
5 ویژگی‌های تاریخی و مکانهای زیارتی و گردشگری
6 وضعیت فرهنگی و ورزشی
7 وضعیت بهداشت و درمان
8 جستارهای وابسته
9 منابع
نام
در واقع نام خضری دشت بیاض تحریف شده از نام دو منطقه" خزری و دشت پیاز است. که دو آبادی در نزدیکی یکدیگر بوده است.در گویش محلی هنوز خزری و دشت پیاز گفته می شود. اما جغرافیا نویسان مسلمان پیاز را معرب نموده و بیاض نوشته اند. ریشه لغوی خضری به دو معنی می‌باشد، معنی عام برگرفته از اسم حضرت خضر بوده که روایت است آن حضرت از این منطقه گذشته و در پیر مردانشاه که هم اکنون به صورت زیارتگاه درآمده آثار آن پیداست و از نظر لغوی آن را می‌توان به "سبزی و خرمی" تعبیر نمود. اینجا منطقه ای بسیار حاصلخیز بوده است سبزی و پیاز ان معروف بوده است اما بیاض به معنای سپید یک نام تحریف شده است.خضری و دشت بیاض در کنار هم را می‌توان "دشت سپید، سبز و خرم" بیان نمود. .[4]
قبل از زمین لرزه سال 1347 در این منطقه سه آبادی مستقل به نامهای دشت بیاض ، خضری و میَم واقع بوده اند که بعد از زلزله تلاش شده است تا هر سه با هم تجمیع شوند و به یک منطقه تبدیل گردند . هنوز قسمت تاریخی خضری قدیم و میَم قدیم در خارج از منطقه شهری وجود دارند.
موقعیت جغرافیایی
شهر خضری دشت بیاض از توابع شهرستان قائنات است و در شمال استان خراسان جنوبی واقع شده است. این شهر از شمال با شهرستان گناباد، از جنوب با بخش مرکزی شهرستان قائنات، از شرق با شهرستان زیرکوه و از غرب با شهرستان فردوس و شهرستان سرایان همجوار می‌باشد. فاصله آن تا قاین 55 کیلومتر، تا بیرجند 160 کیلومتر، تا گناباد 45 کیلومتر و تا مشهد 320 کیلومتر است.
خضری دشت بیاض در غرب دشتی قرار گرفته که توسط کوههای زیر احاطه شده است:
کوه آینه (کوه علی پلنگ) در جنوب غرب خضری
کوه خان (مردان شاه) در جنوب خضری
کوه سیاه کوه در غرب خضری
رشته کوههای عباس‌آباد در شرق خضری
آب و هوا
آب و هوای منطقه به طور معمول گرم و خشک است. گرمترین ماههای سال در این منطقه تیر و مرداد و سردترین آنها دی و بهمن می‌باشد و ماههای یخبندان از اواخر آذر تا اواسط اسفندماه بطول می‌انجامد.
بادهای اصلی منطقه در تابستان بیشتر از شرق به طرف غرب می‌وزد که به باد شمال معروف است و در زمستان از طرف غرب به شرق از بادهای مدیترانه‌ای که بنام سیاه باد معروف است. میانگین بارش سالانه در این منطقه 174 میلیمتر می‌باشد که بارش بصورت برف و باران می‌باشد.
آب شرب شهر از طریق دو حلقه چاه عمیق تأمین می‌شود. آب کشاورزی منطقه نیز از طریق چاههای عمیق موجود تأمین می‌شود در سالهای پرباران رودخانه‌های اصلی معروف به دهنه که از کوههای جنوب و جنوب غربی سرچشمه می‌گیرد و همچنین سیل بندهای احداث شده در بالا دست دشت قسمتی از آب کشاورزی منطقه را تأمین می‌کنند.
وضعیت اقتصادی
شیوه زندگی مردم این منطقه از گذشته مبتنی بر کشاورزی و دامداری بوده است. دشت خضری دشت بیاض برای کشاورزی بسیار مناسب بوده و دارای آب و خاک مناسب می‌باشد محصولات عمده این منطقه گندم، جو، چغندر قند، زعفران و محصولات باغی می‌باشد. از نظر پتانسیلهای معدنی این منطقه موقعیت مناسبی دارد. معادنی که در منطقه شناسایی شده است عبارتند از معادن سنگ مرمر، خاک نسوز، سنگ آلومنیم، گچ و غیره شرکت سهامی زراعی خضری با تولید محصولات زارعی، دامی، باغی و لبنی تأثیر زیادی در رونق اقتصادی مردم، تأمین نیازمندیهای منطقه و ایجاد اشتغال دارد.
ویژگی‌های تاریخی و مکانهای زیارتی و گردشگری
شهر خضری دشت بیاض به دلیل سرسبز بودن بهترین نقطه ییلاقی و گردشگری استان خراسان جنوبی محسوب و به لحاظ سابقه تاریخی و آثار تاریخی باارزش و پتانسیلهای موجود محل جاذبی برای مسافران، زائرین و گردشگران می‌باشد. اما چون شهر در محل گسل فعال و معروف دشت بیاض واقع شده است هر از چندگاهی دچار قهر زمین شده و همه چیزش را از دست داده است.
گرچه منابع مکتوب در خصوص این منطقه درست نیست اما در ذهن مردم چنین مشهور است که در گذشته‌های بسیار دور شهری آباد وجود داشته که هر دو روستای دشت بیاض و میم را در برگرفته و به فارس مشهور بوده است که در نقشه‌های تاریخی نیز این منطقه فارسی ثبت شده است و غاری به همین نام وجود نیز دارد. چنان‌که شاعر بزرگ فردوسی در شعرش می‌گوید: میان دو کوه است رود مَیَم... به یک سو بیاض و به یک سو چَرَم
از مشاهیر منطقه نیز می‌توان به فصیح الدین محمد دشت بیاضی عالم و شاعر مهم قرن 9 و محمد ولی دشت بیاضی متخلص به ولی شاعر معروف قرن دهم اشاره کرد. [5]
از اندک آثار تاریخی و مکانهای زیارتی و جاذبه‌های گردشگری به جا مانده از دوران کهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قدمگاه دشت بیاض
بارگاه امامزاده سلطان عبدالله کارشک
باغ دهنه و اردوگاه دانش آموزی شهید کاوه خضری
دره سبز مردان شاه
غار فارس دشت بیاض
قلعه دختر
مسجد جامع خضری
مسجد جامع دشت بیاض
دبستان بدر دشت بیاض (تأسیس 1302) همزمان با دارالفنون و شوکتیه بیرجند
پل سنگی طبیعی در روستای ثغوری از توابع خضری
پل سنگی طبیعی در روستای ثغوری از توابع خضری
Pole sangi-khezri-1.JPG
Pole sangi-khezri-2.JPG
Pole sangi-khezri-3.JPG
Pole sangi-khezri-4.JPG
وضعیت فرهنگی و ورزشی
این شهر دارای 3 باب دبستان، 3 باب راهنمایی و 2 دبیرستان دخترانه و پسرانه است که به صورت شبانه‌روزی می‌باشند. همچنین این شهر دارای 2 مهد کودک است. 4 مسجد در خضری و 3 مسجد در دشت بیاض و 2 حسینیه در خضری از مکانهای مذهبی شهر است. چهار سالن ورزشی هم در نقاط مختلف شهر وجود دارند .
وضعیت بهداشت و درمان
خضری دارای یک مجموعه بهداشتی درمانی شامل درمانگاه، کلینیک دندانپزشکی ،آزمایشگاه ، داروخانه و تسهیلات زایمانی است. همچنین دو پایگاه بهداشت شهری نیز در خضری دشت بیاض فعالیت می‌کنند.همچنین این شهر یک واحد اورژانس 125 نیز دارد که هم به شکل اورژانس جاده ای و هم شهری به انجام ماموریت می پردازد. اداره دامپزشکی نیز در حاشیه جاده آسیایی واقع شده است و به شهروندان خدمات ارائه می‌کند.
جستارهای وابسته
زمینلرزه دشت بیاض و فردوس (1347)
زمینلرزه قائن (1376)
قهستان
بیرجند
قاین
طبس
فردوس
گناباد
کلمات کلیدی: زمینلرزه
