چترود
از ویکی‌پدیا، دانشنامه? آزاد
چترود
چترود
کشور      ایران
استان     کرمان
شهرستان     کرمان
بخش     چترود
نام(های) قدیمی     خیروز، چتروذ
سال شهرشدن     1351
مردم
جمعیت     4?913 (سال90)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا     1820 متر
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه     189میلیمتر
اطلاعات شهری
ره‌آورد     انار، انگور، هلو و میوه جات دیگر
پیش‌شماره تلفنی     034
وبگاه    
تابلوی خوش‌آمد به شهر
چترود بر ایران واقع شده‌است
چترود
روی نقشه ایران
30.5981° شمالی 56.9075° شرقیمختصات: 30.5981° شمالی 56.9075° شرقی

چَترود شهری است در استان کرمان ایران. این شهر بسیار خوش آب و هوا بوده و به داشتن بهترین انار در استان کرمان شهرت دارد. انار چترودی معروف‌ترین محصول کشاورزی این شهر است.

چترود در بخش چترود شهرستان کرمان قرار دارد.[1]

محتویات

    1 وجه تسمیه
    2 تاریخچه
    3 موقعیت
    4 آب و هوا واقلیم
    5 کوه‌های مهم
    6 ارتباطات
    7 موقعیت علمی،معدنی و صنعتی
    8 منابع

وجه تسمیه

پیشینه. نام چترود در منابع تاریخی به صورتهای گوناگونی، از جمله جَنْزَروذ، حیروز، جیرود، خبروذ، چتروذ، جیروذ، خمرود و خیرور، ضبط شده است (رجوع کنید به اصطخری، ص 161؛ مقدسی، ص 468؛ حدودالعالم، ص 129). ظاهراً نخستین‌بار در سده چهارم، اصطخری (همانجا) در ذکر شهرهای کرمان، نام آن را با ضبط جَنزروذ در میان راه زرند ـ بردسیر، در یک مرحله‌ای هر کدام از آنها، آورده است. ابن‌حوقل (ص 314) نیز نام آن را ذکر کرده است. چترود در اواسط سده چهارم، شهری کوچک و کم‌جمعیت بود (حدودالعالم، همانجا)، اما در اواخر همان سده، مسجدجامع و بازار داشت و از شهرهای بردسیر (قصبه کرمان) و پر میوه به‌شمار می‌آمد (مقدسی، ص 460، 462). از این دوره به بعد، دستِکم تا قرن ششم، نام چترود در منابع تاریخی دیده نشده است
تاریخچه

در جلد هشتم فرهنگ جغرافیایی ایران آمده: چترود دهی است از دهستان زنگی آباد بخش مرکزی شهرستان کرمان که در 64 هزار گزی شمال کرمان بر سر راه فرعی کرمان به راور واقع شده. جلگه و معتدل است و 3000 تن سکنه دارد. آبش از قنات و چشمه، محصولش انار،پسته، غلات و حبوبات است، شغل اهالی زراعت، مکاری، پیله‌وری و قالی‌بافی بوده و راهش فرعی است دبستان و پاسگاه ژاندارمری دارد. مولف مرآت‌البلدان درباره چترود نویسد: «قریه‌ای است از بلوک سرآسیاب کرمان که در نزدیکی هوتک و هشت فرسخی شمال شرقی کرمان واقع می‌باشد. جائی خوش آب و هواست، باغات مشجر زیاد دارد و انگور و انارش بخوبی ممتاز است. آب این قریه از دو رشته قنات معروف به قنات باقری و از چشمه‌ای است که از کوه معروف به کوه تنگل اسبی جاری است. دارای هزار تن سکنه‌است (تقریباً) و حمام بزرگی دارد که وکیل‌الملک آنرا بنا نموده، کاروانسرای خرابه‌ای دارد که از بناهای قدیم است. سه مسجد آباد و یک باب تکیه آباد در آنجا دیده می‌شود. این قریه یازده کارخانه شال‌بافی دارد که مشتمل بر چهل ویک دستگاه است. آسیاهای متعدد از قدیم و جدید متعلق به این قریه‌است. مزرعه اسماعیل‌آباد هم از توابع چترود می‌باشد که خراب بود و آن‌را مرحوم محمداسماعیل خان وکیل‌الملک آباد کرد.[2]
موقعیت

چترود در 1323 ش یکی از آبادیهای دهستان زنگی‌آباد (یا کویر) در شهرستان کرمان و در استان هشتم (کرمان و مکران) محسوب می‌شد (ایران. وزارت کشور. اداره کل آمار و ثبت احوال، ج 2، ص 380). در 1355 ش، چترود دهستان و شهری در بخش حومه شهرستان کرمان (ایران. وزارت کشور، ذیل «استان کرمان») و در 1366 ش، شهری در استان کرمان بود (ایران. وزارت کشور. معاونت برنامه‌ریزی و خدمات مدیریت، ص 83). در اسفند 1373، بخش چترود (به مرکزیت شهر چترود) مشتمل بر دهستانهای مُعِزیه، هِروز، حُرْجَنْد و کویرات در شهرستان کرمان تشکیل شد (ایران. قوانین و احکام، 1374 ش، ص 62ـ63). در 1375 ش، دو دهستان هروز و حرجند از آن جدا شدند و در تابعیت بخش کوهسارانِ شهرستان کرمان در آمدند. در همان زمان، آبادیهای کاظم‌آباد و دِهْنو (هر دو از توابع دهستان کویرات) در هم ادغام و به عنوان شهر کاظم‌آباد در دهستان کویرات شناخته شدند (همو، 1376 ش، ص 1052).
آب و هوا واقلیم

رود فصلی چترود در شمال شهر جریان دارد. آب و هوای شهر معتدل خشک است.میانگین بارش سالانه آن حدود 189 میلیمتر ضبط شده است (سازمان هواشناسی کشور، ص 370). چترود در تاریخ خود در جریان حملات غزها، بلوچ‌ها و رخ دادن زمین‌لرزه آسیب‌های فراوانی دیده‌است.[3]
کوه‌های مهم

برخی از کوههای مهم بخش عبارت‌اند از: کوه زَرد در مشرق، آب‌خواجه در جنوب، کمرشیلقه در شمال آبادی مُعِزآباد (در حدود 47 کیلومتری شمال‌غربی شهر کرمان)، چهل‌دختر در شمال‌شرقی، زارنگ در جنوب و جنوب‌غربی و رَشْقاوَند در جنوب شرقی آبادی ماهْ زَمین (در حدود 79 کیلومتری شمال‌غربی شهر کرمان؛ فرهنگ جغرافیائی آبادیها، ج 95، ص 201، 213).
ارتباطات

شهر چترود در محل اتصال دو راه اصلی زرند ـ کرمان و راور ـ کرمان قرار گرفته است و با راه اصلی از راور به مراکز شهرستانهای بیرجند، فردوس و طبس و از راه زرندـ کوهبَنان به شهر بافق مرتبط می‌شود.
موقعیت علمی،معدنی و صنعتی

معادن فراوان زغال‌سنگ در پیرامون شهر یافت می‌شود (جغرافیای کامل ایران، ج 2، ص 932). رصدخانه ملی ایران در پیرامون این شهر در دست ساخت است.[4] طرحی برای احداث کارخانه تولید لاستیک و ماشین آلات سنگین راهسازی نیز در چترود وجود دارد.[5] شهر چترود از مناطق لرزه‌خیز استان کرمان است.[1]
منابع

بختیاری، سعید. اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران. چاپ یکم. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، 1383 خورشیدی. شابک: ‎964-342-165-1‏.
مرآت البلدان ج 4 ص 312.
دانشنامه جهان اسلام، سرواژه چترود.
نشریه الکترونیک نگارستان سیرجان

    روزنامه? آفرینش

    پیش‌شماره، مختصات و بلندا
    دانشنامه جهان اسلام، سرواژه چترود.

[نهفتن]

    ن ب و

استان کرمان
مرکز    

    کرمان

   
موقعیت استان کرمان در ایران

کرمان.

بم.

Ab sefid-aligoodarz.jpg
شهرستان‌ها    

    ارزوئیه انار بافت بردسیر بم جیرفت رابر راور رفسنجان رودبار جنوب ریگان زرند سیرجان شهر بابک عنبرآباد فاریاب فهرج قلعه‌گنج کرمان کوهبنان کهنوج منوجان نرماشیر

شهرها    

    اختیارآباد ارزوئیه امین‌شهر انار اندوهجرد باغین بافت بردسیر بروات بزنجان بم بهرمان پاریز جبالبارز جوزم جوپار جیرفت چترود خاتون‌آباد خانوک خرسند خواجو شهر درب بهشت دهج رابر راور راین رفسنجان رودبار ریحان‌شهر زرند زنگی‌آباد زیدآباد سیرجان شهداد شهربابک صفائیه عنبرآباد فاریاب فهرج قلعه‌گنج کاظم‌آباد کرمان کشکوئیه کهنوج کوهبنان کیان‌شهر گلباف گلزار گنبکی لاله‌زار ماهان محمدآباد محی‌آباد مردهک مس سرچشمه منوجان نجف‌شهر نرماشیر نظام‌شهر نگار نودژ هجدک هماشهر هنزا یزدان‌شهر

جاذبه‌های گردشگری    

    سلطان فقیه الدین (بزنجان) آبشار دوساری آرامگاه شاه نعمت‌الله‌ولی ارگ بردسیر ارگ بم بازار کرمان باغ شاهزاده ماهان جای پای دایناسورها دهکده صخره‌ای میمند غار طرنگ قلعه راین مدرسه ابراهیم‌خان مسجد جامع کرمان موزه ریاست جمهوری رفسنجان موزه صنعتی کرمان میل نادری فهرج قلعه تاریخی دشتاب پارک ملی خبر (بافت) آبشار بنگان سیدعلی موسی (دشتاب) منطقه حفاظت شده انجرک (بافت) حمام گنجعلیخان باغ موزه دفاع مقدس (کرمان) غار جفریز باغ هرندی


نشان خرد     این یک مقاله? خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.